Wordt 2019 het Jaar van de Man?

Vanaf mijn Amsterdamse sofa reis ik een middagje op en neer naar New York. Daar gaat Esther Perel mij haarfijn uitleggen wie ik kan, mag en zou moeten zijn als man. Het is een opwarmertje voor 2019, dat zij heeft uitgeroepen tot het Jaar van de Man. Doen jullie mee? Ik wel.

Deze kans laat ik mij niet afpakken. Net als vele mannen ben ik in enige staat van verwarring door de aardverschuiving die #MeToo heeft veroorzaakt. Ik voel soms rimpelingen in mijn mannelijkheid, dus bezoek ik online het congres The Masculinity Paradox van de vermaarde psychotherapeut Perel.

In die masculiene paradox is ruimte voor verwarring, stelt ze me gerust. Dat ik als man de weg kwijt lijk te zijn, dat ik me afvraag hoe ik me zou moeten voelen, dat ik misschien wel schuld en schaamte mag hebben als man; het mag allemaal. Het is misschien ook wel nodig. Anno 2018 is de samenleving behoorlijk opgeschud, en terecht. Volgend jaar herstellen we de balans.

Vijftig jaar lang hebben vrouwen de gelegenheid gehad om over hun plek na te denken. Zij hebben hun rol in de patriarchale samenleving opgeëist. En terecht. Gelijkwaardigheid is een no-brainer, maar daar moest de man wel even voor opschuiven. Er kwamen brokken van toen sommige mannen bleven zitten of gingen terugduwen. Uit lijfsbehoud, uit onwil of uit pure slechtheid.

#MeToo werd de onvermijdelijke afrekening. Wie als man wel wilde opschuiven, en zich de boosheid van de vrouw aantrok, voelde zich onzeker worden. Ik ook. Wat kan wel, want kan niet? Hoe dacht je vroeger over man zijn, wat klopte er niet aan? Wat zijn de grenzen, waar mag je overheen? Kortom, wat betekent het anno 2018 om man te zijn?

Esther Perel noemde het gister in New York “een uniek moment voor vele mannen” om met elkaar het fenomeen man te herdefiniëren. “Het is nu tijd dat mannen zich aanpassen aan de veranderingen die vrouwen hebben afgedwongen.” Vijf pijlers vormen daarbij het uitgangspunt: identiteit, seksualiteit, intimiteit, trauma en macht.

De sprekers op The Masculinity Paradox gingen op hun eigen wijze in op die vijf pijlers. Het leverde fascinerende inzichten op, die me afgelopen nacht stevig aan het denken zetten. Ik haalde er bij het ontwaken voor mezelf de volgende richtlijnen uit:

Qua identiteit ga ik terug naar het moment in mijn jeugd waarin mij min of meer werd voorgeschreven wie ik zou moeten zijn. Maar welke identiteit heb ik mijzelf later aangemeten? En dan nog: wie ben ik werkelijk, en leef ik daarnaar? Gedraag ik me als man zoals anderen dat verwachten, of durf ik kwetsbaarheid in mijn man-zijn te tonen?

Qua seksualiteit heb ik nog veel te leren, en dat maakt het alleen maar leuker. In de fysieke verbinding met hun partner hebben mannen seks nodig om bij hun werkelijke gevoelens en emoties te komen. Vrouwen willen vaak eerst verbinding, en dan pas seks. We kunnen dus van elkaar leren. Daarvoor is een open gesprek over erotisch verlangen voor nodig, geen eenzijdig afgedwongen regelgeving.

Qua intimiteit mag er voor mij wel een schepje lef bovenop. Lef om kwetsbaar te durven zijn. Dat is best risicovol. Het patriarchaat was niet gebouwd voor intimiteit, sprak Terry Real in New York. Nu die dominantie terecht is afgebroken, is het belangrijk dat vrouwen niet alleen een streep trekken maar ook dat mannen zonder angst voor afwijzing durven opstaan voor hun intieme kracht.

Qua trauma is er volop reden tot zelfreflectie. Als ik voor mezelf spreek, waar heb ik mijn (jonggestorven) vader gemist? Waar ben ik niet gezien als jongetje dat zijn eigen weg in het volwassen leven moest vinden? Schaamte en schuld werken voor de man vaak ontregelend. Schaamte drukken we weg, en de schuld leggen we snel bij een ander. Het is tijd om schaamte en schuld te omhelzen als manier om te groeien als man.

Qua macht merk ik dat ik me soms in de hoek gedrukt voel. Nogal wat mannen (Trump, Weinstein, Cosby) maken er een potje van. Over hen heb ik het niet. Welke ruimte heb ik om dominant te kunnen zijn, om op te komen voor de vrouw, om mijn plek te kennen en daar daadwerkelijk te gaan staan? Mijn kracht is pas voelbaar als ik mag meedansen met de bewegingen van de vrouw. Ja, dat lijkt me machtig.

Werk aan de winkel. Dus kom maar op, 2019. Deze man gaat er een vruchtbaar jaar van maken. Samen met de vrouw.